PÁGINAS DE BARREIROS PÁGINAS DE BENQUERENCIA ACTUALIDAD DE BARREIROS FOROS Y FORMULARIOS PARROQUIAS DE BARREIROS HISTORIA DE BARREIROS RUTAS DE BARREIROS COMO LLEGAR A BARREIROS ÁLBUN FOTOGRÁFICO DE BARREIROS FORMULARIO DE CONTACTO CON EL ADMINISTRADOR San Pedro de Benquerencia - Actualidad Barreiros

PORTADA CAMINO NORTE SERVICIOS PROXIMOS AL CAMINO ALBERGUE MUNICIPAL DE GONDAN ALBUN DE FOTOS DEL CAMINO VIDEOS DEL CAMINO EL OTRO CAMINO DEL MAR EN BARREIROS

 

:: Os outros camiños da Mariña Luguesa 

:: Articulos de Prensa


Credencial

 

Artículos de Prensa

 

Recorrido: 9,5 km.

Época ideal: Cualquiera del año.

Dificultad: Baja.

Edificios de interés: Iglesia parroquial de Villamartín Pequeno, Capilla del Carmen en Vilamartín Grande, Capilla del Pilar en Gondán, Iglesia Parroquial de San Xusto de Cabarcos. Antigua posada de la Casa de Veiga do Camiño Real en Salgueiros (Gondán) y un crucero en recuerdo de la Capilla del Buen Suceso en San Xusto al lado de la Iglesia.

Fauna: Zorro, jabalí, etc.

Vegetación: Praderas y tierras de cultivo; al final del Camino cerca de Lourenzá, arboledas de pinos y eucaliptos

Exterior e interior de la Ermita del Carmen en Vilamartín Grande

Antigua posada de Gondán

Valle de Vilamartín

 

 

Exterior e interior de la Ermita del Pilar en Gondán

Albergue de peregrinos de Gondán

Cabarcos

Imágenes del Siglo XVII y placa de Vilamartín Grande 

Vilamartín Pequeno

PORTADA


 

GONDAN ALBERGUE DE PEREGRINOS (BARREIROS) San Xusto de Cabarcos (BARREIROS) Vilamartin Pequeno (BARREIROS) Concello de Barreiros

http://caminodesantiago.consumer.es/etapa-de-ribadeo-a-lourenza (Mapa gentileza de EROSKI)

 

Ribadeo era, para el peregrino, el primer punto de su itinerario galaico hasta Compostela.

Los peregrinos dejaban Ribadeo hacia Mondoñedo y abandonaban definitivamente su contacto con el mar, internándose por Obe hasta Nuestra Sra. da Ponte, en la parroquia de Arante, donde el canónigo mindoniense Juan Marqués empleó sus bienes, en el siglo XVI, en la creación de un hospital para peregrinos.

 

Ribadeo era para o peregrino o primeiro punto do seu itinerario galaico ata Compostela.

Os peregrinos deixaban Ribadeo hacia Mondoñedo e abandonaban definitivamente o seu contacto có mar, internándose por Obe ata a Nosa Sra. da Ponte, na parroquia de Arante, onde o canónigo mindoniense Juan Marqués empregou os seus bens, no século XVI, na creación dun hospital para peregrinos.

 

El Camino atraviesa una arboleda y entra en el Concello de Barreiros; desde lo alto se divisa un terreno abundante en pastos y ganados, un pequeño valle surcado por el río Porto Bragán; a nuestros pies, la parroquia de Vilamartín Pequeno y en la otra ladera, Vilamartín Grande, barrio que pertence a la parroquia de San Xulián de Cabarcos; al fondo, Fórnea, del Concello de Trabada.

En Vilamartín Pequeno visitamos la Iglesia Parroquial, a la honra de San Xoán Degolado.

Los peregrinos cruzan el río, suben una empinada cuesta que conduce a Vilamartín Grande; a nuestra izquierda la Capilla del Carmen: perteneció a una fundación, siendo arreglada por los vecinos en 1995. En el interior, en la pared lateral izquierda, en una lápida hay la siguiente inscripción: "Esta ermita está fundada en un aniversario Santísimo de una misa cantada con responso y cuatro rezadas en cada día de las festividades de Nuestra Señora de la Merced y del Carmen de cada año a ocho reales de limosna por las cantadas y a tres las rezadas paso la escritura de dotación ante Bernabé de Miranda. Notario en 29 de 7 de diciembre de 1692 años". En el altar, en la parte central, está la Virgen del Carmen, patrona, cuya festividad se celebra el 16 de julio; a ambos lados, dos vírgenes, del barroco gallego, de 1692; en la de menor tamaño se puede leer: "Nosa Sra. de las Angustias de las Beatas Marías". Es de destacar un cáliz y patena, en cuya base dice: "D. Salvador Menéndez, año 1692".

 

O camiño atravesa unha arboreda e entra no Concello de Barreiros, dende o alto divísase un terreo abundante en pastos e gandos, un pequeno val surcado polo rio Porto Bragán; ós nosos pés a parroquia de Vilamartin Pequeno e na outra ladeira Vilamartin Grande, barrio que pertence a parroquia de San Xulián de Cabarcos, ó fondo Fornea, do Concello de Trabada.

En Vilamartin Pequeno visitamos a Igrexa Parroquial, na honra de San Xoán Degolado.

Os peregrinos cruzan o rio, suben una em- pinada costa que conduce a Vilamartin Grande, a nosa esquerda a Capela do Carme, pertenceu a unha fundación, sendo arranxada polos veciños en 1995. No interior, na parede lateral esquerda, nunha lápida hai a seguinte inscripción: "Esta ermita está fundada en un aniversario Santisimo de una misa cantada con responso y cuatro rezadas en cada día de las festividades de Nuestra Señora de la Merced y del Carmen de cada año a ocho reales de limosna por las cantadas y a tres lasrezadas paso la escritura de dotación ante Bemabé de Miranda. Notario en 29 de 7 de diciembre de 1692, años". No altar na parte central está a Virxe do Carme, patrona, cuia festividade celébrase o 16 de xullo; a ambolos dous lados dúas virxes, do barroco galego, de 1692; na de menor tamaño pode lerse: "Nosa Sra. de las Angustias de las Beatas Marlas". É de destacar un cáliz e patena, en cuia base di: "D. Salvador Menéndez, año 1692"

 

A la derecha del camino se encuentra el teleclub y la escuela, cerrada con motivo de la concentración escolar; en la misma situación encontraremos las de Gondán y San Xusto.

Siguiendo el camino, antes de bajar a Gondán, el alto de Vilamartín Grande puede servir al peregrino de mirador, desde donde se divisa una perspectiva del Valle de Cabarcos, formado por San Xulián y San Xusto. Plinio afirmaba que los antiguos "cibarcos" eran ciudadanos de una república en el convento jurídico lucense del tempo de los romanos. Podemos dejar establecido que los cibarcos se extendían desde la desembocadura del Masma, en Foz, al Eo, en Ribadeo.

 

Á dereita do camiño atópase o teleclub e a escola, pechada co gallo da concentración escolar, na mesma situación atoparemos as de Gondán e San Xusto.

Seguindo o camiño, antes de baixar a Gondán, o alto de Vilamartin Grande, pode servir ó peregrino de mirador, dende onde se divisa unha perspectiva do Val de Cabarcos, formado por San Xulián e San Xusto. Plinio afirmaba que os antigos "cibarcos" eran cidadáns dunha república no convento xuridico lucense do tempo dos romanos. Podemos deixar establecido que os cibarcos extendianse dende a desembocadura do Masma, en Foz, á do Eo en Ribadeo.

 

 

GONDAN ALBERGUE DE PEREGRINOS: El ayuntamiento ha habilitado un albergue de peregrinos junto a un merendero en Gondán (Concello de Barreiros). Cuenta con 16 plazas en un único habitáculo en donde hay una pequeña cocina, duchas, mesas en el exterior, lavadero, agua caliente y lugar para bicicletas. Abre todo el año y es gratuito. La persona encargada de atenderlo es Dolinda Loredo, que vive en una casa cercana. Tfno: 982 144 150.

Atención: En la localidad no hay servicios oficiales, pero si que a 500 m. está el BAR A CURVA (Tfno. 982 144 072) , típica Taberna en la que hay de todo, incluso el sello del Peregrino del club Ciclista para su credencial.

 

GONDAN ALBERGUE DE PEREGRINOS: O concello habilitou un albergue de peregrinos xunto a un merendeiro en Gondán (Concello de Barreiros). Conta con 16 prazas nun único habitáculo onde hai unha pequena cociña duchas mesas no exterior, lavadoiro, auga quente e lugar para bicicletas. Abre todo o ano e é gratuíto. A persoa encargada de atendelo é Dolinda Loredo, que vive nunha casa próxima. Tel: 982 144 150.

Atención: Na localidade non hai servizos oficiais, pero se que a 500 m. está o BAR A CURVA (Tel. 982 144 072), típica Taberna na que hai de todo, mesmo o selo do Peregrino do club Ciclista para a súa credencial.

 

Madoz y Vicetto suponen que fueron los primeros moradores de esta tierra de Cabarcos.

De creer al P. Florez, el documento mas antiguo que se conoce en España se refiere a este

Concello. Es una donación del año 775 hecha por el rey Don Silo a varios monjes, a instancias del abad Esperanta, de sitio y predios, situados entre el río Eo y el Masma, para edificar un monasterio.

El nombre de Cibarcos se conserva a través de la Edad Media, sin mas variaciones que el cambio de la "i" en "a", apareciendo ya en los primeros siglos de la Reconquista, a la que alcanzan las más auténticas noticias, tal como la confirmación que Ordoño II otorgó en el 916 a la Iglesia de León, de las iglesias que fueron donadas entre el Eo y el Masma, donde figuran las de Sancti Justi de Cabarcos y Sancti Julliani de Giliari.

 

Madoz e Vicetto supoñen que foron os primeiros moradores desta terra de Cabarcos.  

De creer ó P. Florez, o documento máis antigo que se coñece en España refírese a este Concello. É unha doazón do ano 775 feita polo rei Don Silo a varios monxes, a instancias do abade Esperanta, de sitio e predios, situados entre o río Eo e o Masma, para edificar un mosteiro.

O nome de Cibarcos conservase a través da Idade Media, sen máis variación que o cambio do "i" en "a", aparecendo xa nos primeiros séculos da Reconquista, á que alcanzan as máis auténticas noticias, tal como a confirmación que Ordoño II otorgou no 916 á Igrexa de León, das igrexas que foron doadas entre o Eo e o Masma, onde figura as de Sancti Justi de Cabarcos e Sancti Julliani de Giliari.

 

En el año 1406, López Díaz de Teijeiro donaba al obispo de Mondoñedo la terraría de Cabarcos; sus escudos aparecen citados en un documento del Monasterio de Lourenzá, que lleva la fecha de 1448.

Debieron vivir aquí numerosas familias de reconocida nobleza e hidalguía.

 

No ano 1406 López Díaz de Teijeiro doaba ó bispo de Mondoñedo a terraría de Cabarcos; os seus escudos aparecen citados nun documento do Mosteiro de Lourenzá, que leva a data de 1448.

Deberon vivir aqui numerosas familias de recoñecida nobleza e fidalguía.

 

Pedro Pardo de Cabarcos, sobrino del Mariscal Pedro Pardo de Cela, dueño de grandes terrenos de este valle, terrenos que vendió en 2.000 maravedís para ayudar a los Reyes Católicos en la toma de Granada.

No consta que la vida en estas tierras fuera nunca accidentada. Pacífica y sosegadamente laboran estas gentes consagradas al trabajo agrícola y manual, llegando uno y otro, a finales del siglo XVIII a acumular cifras de alguna importancia. Así por ejemplo, en 1787 existían en el Concello de Cabarcos 21 telares, 504 arrobas de viña...

El Concello estaba formado por S. Xulián de Cabarcos, S. Xusto de Cabarcos y Vilamartín Pequeno, estando la capitalidad en el primero.

En la actualidad pertence al Concello de Barreiros, dedicándose a la gandería y a la agricultura.

En Gondán (S. Xulián de Cabarcos) encontramos una pequeña capilla, a la honra de la Virgen del Pilar, con las imágenes de la Virgen y de Santiago Apostol; al lado, una fuente donde el peregrino puede saciar la sed: fuente de Cimadevila.

 

Pedro Pardo de Cabarcos, sobriño do Mariscal Pedro Pardo de Cela, dono de grandes terreos deste val, terreos que vendeu en 2.000 maravedís para axudar ós Reis Católicos na toma de Granada;

Non consta que a vida nestas terras fora nunca accidentada. Pacífica e sosegadamente labouran estas naturais consagradas ó traballo agrícola e manual, chegando un e outro, a finais do século XVIII a acadar cifras dalgunha importancia. Asi por exemplo, en 1787 existían no Concello de Cabarcos 21 telares, 504 arrobas de viño...

O Concello estaba formado por S. Xulián de Cabarcos, S. Xusto de Cabarcos e Vüamartín Pequeno, estando a capitalidade no primeiro.

Na actualidade pertence ó Concello de Barreiros, adicándose a ganderia e a agricultura.

En Gondán (S. Xulián de Cabarcos) atopamos unha pequena capela, na honra da Virxe do Pilar, coas imaxes da Virxe e de Santíago Apástolo; ó lado unha fonte ande o peregrino pode sacia-la sede, fonte de Cimadevila.

 

Caminamos en descenso hasta la parroquia de S. Xusto de Cabarcos, cruzando el río Puxigo, dejamos la carretera asfaltada tomando una pista hasta la Iglesia. Encontramos un cruceiro, en recuerdo de la capilla del Buen Suceso, destruida en 1984; dicha imagen, junto con las de S. Sebastián y S. Roque peregrino las encontramos metros mas arriba, en la Iglesia; dicha Iglesia llama la atención por su situación, en la parte alta, como si estuviera vigilando el valle y esperando la llegada del peregrino. En 1993 fue arreglada, siendo párroco D. Santiago Riguera Díaz. Data de antes del año 900, con planta de cruz latina. Destaca el retablo barroco de 1753, su imaginería como el Apóstol Santiago Peregrino, S. Xusto y S. Pastor, patronos de la parroquia; entre otros, es de admirar el púlpito y dos confesionarios obra del artista local Santiago Candia (1916), autor también del retablo de la Virgen de los Dolores.

 

Carniñamos en descenso ata a parroquia de S. Xusto de Cabarcos, cruzando o río Puxigo, deixámo-la estrada asfaltada collendo unha pista ata Igrexa. Atopamos un cruceiro, en recordo da capela do Bo Suceso, destruída en 1984; dita imaxe, xunto coas de S. Sebastián e S. Roque peregrtno atoparémolas metros máis arriba na Igrexa; dita Igrexa chama a atención pola súa situación, na parte alta, como si tivera vixiando o val e esperando a chegada do peregrino. En 1993 foi arranxada, sendo párroco D. Santiago Higuera Diaz. Data de antes do ano 900, con planta de cruz latina. Destaca o retábulo barroco de 1753, a súa imaxinería como O Apóstolo Santiago Peregrino, S. Xusto e S. Pastor, patróns da parroquia; entre outros é de admirar o púlpito e dous confesionarios obra do artista local Santiago Candia (1916), autor tamén do retábulo da Virxe das Dores.

 

El peregrino deja el Concello de Barreiros, pasa por una zona de bosques que nos lleva al vecino Concello de Vilanova de Lourenzá, encontrando la capilla de Santa Cruz al lado del campo de fútbol; en Lourenzá, los peregrinos recibían una calurosa acogida en el monasterio, cuyos orígenes datan del siglo X. Impresiona la actual fachada barroca del monasterio, diseñada por el arquitecto compostelano Fernando Casas Novoa, autor de la fachada del Obradoiro.

De la importancia de este Camino Norte o Camino Real, tenemos el testimonio de la existencia de dos posadas: A Casa de Veiga do Camiño Real, en Gondán y la posada de Inocente do Curbeiro en San Xusto.

Estudiosos del Camino Norte hablan de otras dos rutas de entrada en Galicia:

a) Por Ría de Abres, Trabada, S. Marcos da Cadeia en dirección a Lourenzá.

b) Tomando la carretera al lado de la Ría del Eo hasta Vilafernando, pasando por Trabada, para descender al hermoso Valle de Lourenzá en Sto. Tomé y S. Adriano. Desde aquí dirigirse a Lindín para entrar en Mondoñedo por el Puente do Pasatempo.

 

O peregrino deixa O Concello de Barreiros, pasa por unha zona de bosques que nos leva o veciño Concello de Vilanova de Lourenzá, atopándo a capela de Santa Cruz preto do campo de fútbol; en Lourenzá os peregrinos recibían uriha calurosa acollida no mosteiro, cuios orixes datan do século X. Impresiona a actual fachada barroca do mosteiro, diseñada polo arquitecto compostelán Fernando Casas Novoa, autor da fachada do Obradoiro.

Da importancia deste Carniño Norte ou Camiño Real, temos a testemuña da existencia de duas pousadas: A Casa de Veiga do Carniño Real en Gondán e a pousada de Inocente do Curbeiro en San Xusto.

Estudiosos do Carniño Norte falan douiras dúas rutas de entrada en Galicia:

a) Por Ría de Abres, Trabada, S. Marcos da Cadeia en dirección a Lourenzá.

b) Tomando a estrada na beira da Ría do Eo ata Vilafernando, pasando por Trabada, para descender ó fermoso Val de Lourenzá en Sto. Tomé e S. Adriano. Dende aqui dirixirse a Lindín para entrar en Mondoñedo pola Ponte do Pasatempo.

 

Nuestro agradecimiento a Emilio Piñeiroa Lozano por su trabajo